Động Puông - một kỳ quan tự nhiên độc đáo, hình thành khi con sông Năng chảy xuyên qua bên dưới núi đá vôi Lũng Nham. Theo truyền thuyết kể rằng: “Thủa ấy con sông Năng bắt nguồn từ Phja en chảy về ồ ạt, tới bản Vài thì bị dãy núi Puông chặn đứng lại, dòng nước ứ lại làm ngập úng hết cả bản làng. Ngọc Hoàng đã sai ông Tài Ngào (người khổng lồ) xuống đục núi, giải phóng dòng nước dữ để cứu dân. Từ đó hình thành nên Động Puông, những hòn đá do ông Tài Ngào khoét núi ném về phía sau đã tạo thành thác Đầu Đẳng ngày nay".
Từ bến thuyền Buốc Lốm ngay cửa ngõ Vườn Quốc gia Ba Bể xuôi theo dòng sông Năng khoảng 1km du khách sẽ thấy động Puông. Đến tham quan động, từng bước chân của du khách như là một cuộc phiêu lưu, mở ra khung cảnh hùng vĩ của những vách đá đứng thẳng với các lớp thạch nhũ đa dạng về hình dạng và màu sắc. Với chiều dài 300m, trần động cao 30 - 40m, rộng trung bình 30m, động Puông tựa như một cánh cổng để bước vào một thế giới đầy kỳ bí. Ngồi thuyền trên dòng sông Năng hiền hòa trước khi vào trong động, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cảnh sắc tự nhiên non sông trong lành.
Bước vào bên trong động, những dải thạch nhũ hình thù kỳ lạ rủ xuống soi bóng lung linh trên dòng nước. Càng vào sâu bên trong, ánh sáng le lói, huyền ảo càng đầy sức hấp dẫn. Thú vị hơn nữa, đây là nơi cư trú của 23 loài dơi với số lượng hàng vạn con. Khi du khách vào tham quan động, âm thanh bước chân, ánh sáng đèn pin và tiếng trò chuyện sẽ đánh thức chúng bay náo nhiệt trên nóc động.
Động Puông chả biết tự bao giờ được ví như một hàm cá mập khổng lồ, mở miệng và nuốt chửng những con thuyền. Bên cạnh đó, mặc dù có nhiều du khách đến tham quan vườn Quốc gia mỗi ngày, nhưng động Puông vẫn giữ nguyên vẻ đẹp hoang sơ với nhiều bí ẩn chưa được khám phá. Mỗi tảng đá, mỗi thạch nhũ bên trong động đều là một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên độc đáo, khiến du khách say mê chiêm ngưỡng vẻ đẹp mộc mạc và kỳ vĩ.
